کد مطلب:106551 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:157
[صفحه 579] از خطبه های آن حضرت علیه اسلام است: اصدفوا: روی گردانید، تقصدوا: میانه روباشید، معاقدها: جاهای آن، (خداوند متعال كتابی فرو فرستاد كه راهنماست، و در آن خوبیها و بدیها را بیان فرموده است، پس راه خوبیها را در پیش گیرید تا هدایت یابید، و از بدیها روی گردانید تا رهرو راه راست باشید، بر شما باد به انجام دادن واجبات الهی آنها را سخت مواظبت باشید و برای خدا به جا آورید تا شما را به بهشت برسانند، آنچه را خداوند متعال حرام كرده مجهول و ناشناخته نیست، و آنچه را حلال فرموده، از فساد و تباهی پاك است، او حرمت فرد مسلمان را بر همه آن چه محترم است برتری داده و حقوق مسلمانان را با پیوند مسلمان را بر همه آنچه محترم است برتری داده و حقوق مسلمانان را با پیوند اخلاص و توحید به یكدیگر بستگی داده است، پس مسلمان كسی است كه مسلمانان از زبان و دست او جز به حكم حق ایمن و آسوده باشند، و آزار هیچ مسلمانی جز مطابق آنچه خداوند واجب ساخته است روا نیست. برای آمادگی در برابر امری كه دامنگیر همگی شما می شود و آن مرگ است بشتابید، زیرا مردم پیشاپیش شما در حركتند، و قیامت از پشت سر، شما را به پیش می راند، سبكبار باشید تا به یار ان بپیوندید، زیرا پیشینیان در انتظار پسینیانند. از خداوند درباره بندگان و شهرهای او بترسید، زیرا شما حتی از زمینها و دامها سوال خواهید شد، خداوند را فرمانبردار باشید و نافرمانی او نكنید، هنگامی كه كاری را خوب یافیتد آن را به كار بندید، و زمانی كه با امری بدی برخورد كردید از آن روی گردانید. امیرمومنان (ع) این خطبه را با ذكر فضیلت كتاب خدا كه راهنما و بیانگر طریق خوبیها و بدیهاست آغاز فرموده، و سپس دستور داده كه راه خوبی و نیكی را برگزینند، زیرا این راه هدایت و طریق وصول به اهداف و مقاصد پایدار است و از شر و بدی و اثرات آن دوری كنند، زیرا اختیار طریق حق و پایداری و استقامت در آن، منوط به دوری جستن از شر و تباهی است. پس از آن درباره ادای واجبات الهی تاكید می كند، زیرا مهمترین راه خوبی و نیكی همین است و به همین سبب فرموده است كه ادای واجبات، شما را به بهشت می رساند، زیرا بهشت پایان و سرانجام همه نیكیهاست، بعد از آن بیان می كند كه آنچه را خداوند حرام و مردم را از آن ممنوع فرموده غیر معلوم و ناشناخته نیست، بلكه در نهایت وضوع است، همچنین چیزی را كه حلال اعلام فرموده روشن و از هر بدی به دور است، یعنی در آن هیچ عیبی و شبهه ای نبوده و برای ترك كننده اش عذری نیست، این كه حرمت فرد مسلمان را بر هر چه محترم است برتری داده، مستند به حدیث پیامبر اكرم (ص) است كه بدین عبارت می باشد: (حرمه المسلم فوق كل حرمه دمه و عرضه و ماله) یعنی: حرمت جان و آبرو و مال مسلمان از هر حرمتی بالاتر است. درباره این كه امیرمومنان (ع) فرموده است: خداوند حقوق مسلمانان را به وسیله اخلاص و توحید به یكدیگر پیوند داده است، مراد این است كه خداوند اخلاص و توحید را به هم مربوط ساخته و بر خدا پرستان با اخلاص حفظ حقوق ملسمانان و رعایت جانب آنان را واجب گردانیده و محافظت حقوق مسلمانان را با توحید خود قرین ساخته، تا آن حد كه در فضیلت با آن برابر گردیده است. پس از این امام (ع) مسلمان راستین و برخی از صفات شایسته او را معرفی می كند، كه وی كسی است كه مسلمانان از دست و زبانش ایمن و آسوده باشند مگر این كه دست و زبانش، به حق، سبب آزار ملسمانی شود و آنچه آن حضرت در این باره فرموده نیز عین حدیث نبوی است. فرموده است: لا یحل اذی المسلم الا بما یجب. این سخن كه آزار مسلمان جز در جایی كه خدا واجب فرموده روا نیست مانند گفتار پیش آن حضرت است كه فرمود: الا بالحق، و استثنای الا بم ا یجب در این جمله برای تاكید آن است، پس از این سخنان به مرگی كه همگان را بطور عموم فرا می گیرد و هر كسی را به گونه ای خاص دامنگیر می شود، هشدار می دهد، یعنی آن چیزی كه هیچ كس از آن رهایی ندارد مردن است، و با این كه همه جانداران در گرو آنند و میان آنان عمومیت دارد با این حال هر كس از مرگی خاص خود اوست و ویژگی و چگونگی آن با مرگ دیگران تفاوت دارد، این كه آن حضرت دستور می دهد كه به سوی آن بشتابند و بر آن مبادرت و پیشدستی كنند، مراد این است كه پیش از آن كه مرگ بر انسان سبقت گیرد به عمل پردازد و برای جهان بعد از آن آماده شود، و گوشزد می فرماید كه مردمان در پیشاپیش شمایند یعنی آنان در این سفر آخرت بر شما سبقت گرفته اند، و قیامت پشت سر آنان، شما را به پیش می راند و به دنبال این سخن دستور می دهد كه سبكبار باشید تا به آنان بپیوندید و برای این كه آنان را در این راه برانگیزاند و بر سر شوق آورد می فرماید پیشینیان شما در انتظار پسینیانند یعنی آنانی كه به دیار آخرت پیوسته اند چشم به راه بازماندگان خویشند تا همگی در روز رستاخیز برانگیخته شوند. ناگفته نماند كه عین الفاظ مذكور پیش از این در برخی از خطبه ها آمده و بطور كامل ش رح داده شده است، پس از این آن بزگوار دستور می دهد كه درباره بندگان خدا از او بترسید، و درباره آنچه باید نسبت به یكایك افراد رعایت كرد از خداوند بیمناك باشید، همچنین با ترك فساد در زمین و ایجاد تباهی در شهرهایش از نافرمانی او بپرهیزید، و گوشزد می كند كه رعایت این امور واجب است، زیرا هر عملی كه آدمی انجام می دهد هر چند اندك و ناچیز باشد پرسش و بازخواست به دنبال خود دارد، و به سختی مورد بررسی و بازپرسی قرار می گیرد تا آن اندازه كه درباره جاها و مكانها نیز پرسش، و گفته می شود: چرا در این جا وطن كرده و از آن جا دوری گزیدند، و نیز درباره رفتار با دامها و چهار پایان نیز بازخواست می شود، و گفته خواهد شد: چرا این حیوان را زدی و آن دیگر را كشتی و آنها را آزار دادی، این گفتار اشاره به قول خداوند متعال دارد كه فرموده است: (و لتسلن عما كنتم تعملون) همچنین (ثم لتسلن یومئذ عن النعیم) درباره تفسیر آیه اخیر و نعمتهایی كه از آن پرسش می شود گفته اند كه نعیم عبارت است از سیری شكم و آشامیدن آب سرد و لذت خواب آسایش مسكن و خوی خویش است، نیز خداوند متعال فرموده است: (ان السمع و البصر و الفواد كل اولئك كان عنه مسئولا) درباره این آیه گفته شده از انسان می پرسند: چرا دل و گوش خود را غافل و مشغول داشتی؟ در حدیث صحیح از پیامبر اكرم (ص) آمده است: كه خداوند انسانی را بدین سبب كه گربه ای را در خانه زندانی و گرسنه نگهداری كرد تا بمرد مورد عذاب قرار داده است. پس از بیان این سخنان امام (ع) گفتار خود را خلاصه فرموده و به فرمانبرداری خداوند امر، و از نافرمانی او نهی، و سفارش می كند كه هنگامی كه با كار نیكی روبرو شوید آنرا به كار بندید، و زمانی كه با شر و بدی برخورد كنید از آن دوری جویید.
صفحه 579.